Hier is em terug

Beste Wannes

Met erg veel schroom schrijf ik je een brief. Jij weet niet wie ik ben, en wie ik ben is ook helemaal niet belangrijk. Het lijkt een beetje onbeleefd, om iemand zomaar een brief te schrijven. Hopelijk vind je dat niet te erg. Ik weet niet hoe ik het anders zou doen, en ik wil je niet te veel storen nu, in welk leven je ook zit.

Je bent niet meer onder ons. En toch een beetje wel natuurlijk. Ik hoorde het nieuws van je dood enkele dagen geleden. En het laat me niet los. Toen ik het hoorde, vergeef het me, wou ik vooral heel erg hard vloeken. Ik heb dat dan ook maar even gedaan, een beetje stiekem.

Eigenlijk wil ik je alleen maar zeggen dat ik het heel erg vind dat je dood bent. Kun je dat zeggen over iemand die je niet persoonlijk kent, dat je hem zult missen? Is dat geen vorm van onterechte toe-eigening? Ik kan die vragen niet beantwoorden. Het geeft misschien niet. Ik zal je toch missen.

Ik had het geluk je een aantal keer te zien optreden. Jouw muziek was al van sinds ik klein was regelmatig te horen in het huis waar ik vandaan kom. En ik heb altijd het gevoel gehad dat je muziek maakte waar je niet zomaar naast kon kijken.

Een kunstenaar maakt een wereld, en maakt daardoor de wereld mooier. Dat gevoel had ik altijd als ik je zag spelen. Of het je eigen liedjes waren, of de flamenco, het maakte niet zoveel uit. Je maakte telkens een plek die er anders niet zou geweest zijn. En daardoor was het een beetje gemakkelijker om in de wereld te zijn.

Misschien moet ik bekennen dat ik niet noodzakelijk heel regelmatig naar je muziek wilde luisteren. Maar ik wilde wel weten dat ze er was. Op een of andere manier was het een veilig gevoel te weten dat Wannes er was. Te weten dat jij op je eigen integere wijze rustig verder deed met het creëren van die wereld die de jouwe was, was soms al genoeg. Als je in mijn stad kwam spelen, wilde ik er altijd bij zijn. De voorbije jaren hoopte ik telkens opnieuw dat je er weer bij zou zijn. Dat ik kon aftellen tot de avond dat je op dat podium zou zitten. En je zou komen, een hele tijd geleden, voor wat je afscheidstournee zou zijn. Ik telde af, tot ik een brief kreeg dat jouw optreden niet door zou gaan. Ik vind het nog altijd erg.

Het is raar hoe je een kunstenaar op een bepaalde manier tot je eigendom maakt. Ik herinner me nog goed hoe opgelucht ik was toen ik je laatste plaat in mijn handen had. Blij dat je de ziekte overwonnen had, en toch nog een plaat had gemaakt. Blij dat het leven nog bij je bleef, en je de kans gaf muziek te maken. En ook blij dat ik in die muziek kon delen, blij dat het door kon gaan. Bij de kunstenaars van wie je houdt, wil je dat de dingen doorgaan, altijd maar doorgaan. Is dat toch niet een beetje egoïstisch? De kunst beschermt je tegen je eigen sterfelijkheid. En daarom wil je misschien liever niet de sterfelijkheid van de kunstenaar zien. Op dezelfde wijze zal ik wel niet de enige zijn die ooit bij een optreden van Bob Dylan dacht dat het misschien wel eens zijn laatste zou kunnen zijn. Dat besef maakt je klein en verlegen. Gelukkig blijft de kunst zelf, en kan ik blijven luisteren naar de muziek die bewaard is. Dat zal niet meer veranderen.

Wie je ooit zag spelen zal ook hetzelfde gevoel gehad hebben. Ik was steeds onder de indruk van hoe je het deed. De radicaliteit waarmee je voor jouw kunst koos, de manier waarop je als “’ne muzikalen Don Quichot/ der lage landen” in de wereld stond, het raakte me altijd erg diep. Ik besef het nu nog meer, nu je er niet meer bent. Je voelt dat altijd bij grote kunstenaars. Je vindt niet noodzakelijk alles mooi wat ze maken, maar je beseft hoe ze met open ogen een weg gaan die jij nooit zou durven gaan.

De wereld is een beetje kouder geworden nu jij er niet meer bent Wannes.

In de interviews met jou die ik las was ik getroffen door hoe je met de kanker omging. Je leek niet kwaad, je had het aanvaard, en had veel vertrouwen in wat zou gebeuren, wat dat ook was. Het siert je. Ik blijf echter zo verdomde kwaad op die kloteziekte, het gaat niet over…

Ik denk dat jij niet te veel hield van uiterlijk vertoon. Ik heb dan ook voorzichtig geweend de voorbije dagen, in etappes. Ik heb gewacht tot het heel laat was, bij het kantelen van de dag. Gewacht tot het buiten en binnen helemaal stil was, en toen heb ik een kleine buiging voor je gemaakt die niemand kon zien.

Het ga je goed Wannes. Ik hoop dat je ergens bent waar je graag wilt zijn.