Hoe zal het zijn, de film van het boek waar je zo van hield? Een lichte angst neemt het over. Misschien wil je de beelden liever niet zien. Misschien wil je de beelden in je hoofd voor jezelf houden. Ze niet leggen naast de beelden die je zult gaan zien.
Pas door de film te zien, zie je wat je in je hoofd ziet. Zo is het ook. Je leest veel meer details dan een film kan laten zien. En tegelijk heeft het beeld in je hoofd bij het lezen veel minder details. De personages zijn zoals je ze zag in je hoofd, ongeveer toch. De school ziet eruit zoals je dacht. Het parkje ook. Maar de omgeving is veel voller. En er zijn meer kleuren dan in je hoofd. Zou dat willen zeggen dat je leest in zwart-wit? Of zou je hoogstens tot aan enkele pastelkleuren komen? Om geen fellere kleuren te riskeren naast de woorden? Zou je een landschap bij het lezen zien als een podium bij een toneelstuk in een theater, met alleen die attributen die nodig zijn? Alsof de rest van de wereld is weggegomd?
Hoe blijft een boek in je hoofd hangen? Je kunt iedereen zeggen dat je dat boek zo mooi vond, tot ze vragen om te vertellen wat er gebeurt in het boek. En het is er niet meer. Je weet nog hoe je je voelde tijdens het lezen van het boek. Je weet nog hoe je niet wilde stoppen met lezen. Maar al die fragmenten, waar zijn ze naartoe? Tot je weer in het boek zou gaan kijken, en je merkt dat je hele passages nog herkent, dat je weet welke zin zal volgen na de zin die je leest. Zodra je het boek weer sluit, is het weg. Misschien openen de beelden van de film het boek opnieuw. Je weet weer wat het personage dacht op dat moment in het boek, ook al zie je het niet in de film.
Je kunt jezelf niet ontboeken tijdens de film. De woorden hebben iets in je huid gegrift. Het laat zich niet voelen, meestal, maar het is niet weg, nooit meer weg. Je kijkt naar de beelden, en je ziet soms de woorden. Ze verschijnen op het scherm, tussen jou en de film in. Soms is het alsof je je daardoor veiliger voelt, met meer kleren klaar voor de koude. Soms zou je willen dat je ogen naakt zijn, zonder woorden.
Je weet nooit wanneer je zult geroerd worden. Zodra je binnen zit, komen de zinnen terug. Je weet wat er waarschijnlijk zal komen, en je vermoedt dat dat of dat een moeilijk moment zou kunnen worden. En toch is het anders. De eerste tranen kunnen al binnen de eerste tien minuten komen.
Het is een mooie film. Hoe zou je dat verder uitleggen als iemand het zou vragen? Zou je niet iets zeggen over het boek, zonder dat je het beseft? Wat te zeggen als er gevraagd wordt of je het boek of de film verkiest? Wat ook gebeurt, nog voor je de filmzaal uit bent. En hoe onbeholpen je je dan voelt.
Nooit goed geweest in snel iets zeggen na een film. Sommige mensen kunnen dat, of doen dat. Onmiddellijk is er een mening klaar. Het voelt altijd verkeerd aan. Als je je langzaam overgeeft aan iets dat jou inneemt, dan kun je enkel heel langzaam terugkomen naar de normale wereld. Misschien kunnen andere mensen dat beter. Of het te geloven is, is niet zo duidelijk. Misschien is het beter om alleen naar de film te gaan. Misschien is het beter al donker buiten als je de zaal verlaat. Zodat je je nog even kunt hullen in de donkerte en maar langzaam naar het licht moet gaan. Zou dat ook willen zeggen dat woorden bij het licht horen?
Een zin in een bespreking van een boek in de krant. Dat je jezelf altijd meer identificeert met een personage dat iets is dat jij zou willen zijn, liever dan met een personage dat is zoals je bent. Soms betrap je jezelf erop, dat je je afvraagt wat jij zou doen. En meteen is het alsof je iets doet wat niet mag, want je zou alleen maar mogen kijken. Misschien is het wel niet zo erg. Misschien mag je verdwijnen in de ruimte van het verhaal. Maar is dat dan meer in het boek dan in de film, of omgekeerd? Of is dat enkel in de ruimte die het verhaal in jouw lichaam heeft ingenomen, met de kleuren en de woorden zoals ze enkel daar zijn?
Het is goed zo. Dat kwam na het lezen van het boek. Het is goed zo. Dat kwam na het zien van de film.
Pas door de film te zien, zie je wat je in je hoofd ziet. Zo is het ook. Je leest veel meer details dan een film kan laten zien. En tegelijk heeft het beeld in je hoofd bij het lezen veel minder details. De personages zijn zoals je ze zag in je hoofd, ongeveer toch. De school ziet eruit zoals je dacht. Het parkje ook. Maar de omgeving is veel voller. En er zijn meer kleuren dan in je hoofd. Zou dat willen zeggen dat je leest in zwart-wit? Of zou je hoogstens tot aan enkele pastelkleuren komen? Om geen fellere kleuren te riskeren naast de woorden? Zou je een landschap bij het lezen zien als een podium bij een toneelstuk in een theater, met alleen die attributen die nodig zijn? Alsof de rest van de wereld is weggegomd?
Hoe blijft een boek in je hoofd hangen? Je kunt iedereen zeggen dat je dat boek zo mooi vond, tot ze vragen om te vertellen wat er gebeurt in het boek. En het is er niet meer. Je weet nog hoe je je voelde tijdens het lezen van het boek. Je weet nog hoe je niet wilde stoppen met lezen. Maar al die fragmenten, waar zijn ze naartoe? Tot je weer in het boek zou gaan kijken, en je merkt dat je hele passages nog herkent, dat je weet welke zin zal volgen na de zin die je leest. Zodra je het boek weer sluit, is het weg. Misschien openen de beelden van de film het boek opnieuw. Je weet weer wat het personage dacht op dat moment in het boek, ook al zie je het niet in de film.
Je kunt jezelf niet ontboeken tijdens de film. De woorden hebben iets in je huid gegrift. Het laat zich niet voelen, meestal, maar het is niet weg, nooit meer weg. Je kijkt naar de beelden, en je ziet soms de woorden. Ze verschijnen op het scherm, tussen jou en de film in. Soms is het alsof je je daardoor veiliger voelt, met meer kleren klaar voor de koude. Soms zou je willen dat je ogen naakt zijn, zonder woorden.
Je weet nooit wanneer je zult geroerd worden. Zodra je binnen zit, komen de zinnen terug. Je weet wat er waarschijnlijk zal komen, en je vermoedt dat dat of dat een moeilijk moment zou kunnen worden. En toch is het anders. De eerste tranen kunnen al binnen de eerste tien minuten komen.
Het is een mooie film. Hoe zou je dat verder uitleggen als iemand het zou vragen? Zou je niet iets zeggen over het boek, zonder dat je het beseft? Wat te zeggen als er gevraagd wordt of je het boek of de film verkiest? Wat ook gebeurt, nog voor je de filmzaal uit bent. En hoe onbeholpen je je dan voelt.
Nooit goed geweest in snel iets zeggen na een film. Sommige mensen kunnen dat, of doen dat. Onmiddellijk is er een mening klaar. Het voelt altijd verkeerd aan. Als je je langzaam overgeeft aan iets dat jou inneemt, dan kun je enkel heel langzaam terugkomen naar de normale wereld. Misschien kunnen andere mensen dat beter. Of het te geloven is, is niet zo duidelijk. Misschien is het beter om alleen naar de film te gaan. Misschien is het beter al donker buiten als je de zaal verlaat. Zodat je je nog even kunt hullen in de donkerte en maar langzaam naar het licht moet gaan. Zou dat ook willen zeggen dat woorden bij het licht horen?
Een zin in een bespreking van een boek in de krant. Dat je jezelf altijd meer identificeert met een personage dat iets is dat jij zou willen zijn, liever dan met een personage dat is zoals je bent. Soms betrap je jezelf erop, dat je je afvraagt wat jij zou doen. En meteen is het alsof je iets doet wat niet mag, want je zou alleen maar mogen kijken. Misschien is het wel niet zo erg. Misschien mag je verdwijnen in de ruimte van het verhaal. Maar is dat dan meer in het boek dan in de film, of omgekeerd? Of is dat enkel in de ruimte die het verhaal in jouw lichaam heeft ingenomen, met de kleuren en de woorden zoals ze enkel daar zijn?
Het is goed zo. Dat kwam na het lezen van het boek. Het is goed zo. Dat kwam na het zien van de film.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten