Het boek beweegt tussen het leven van de auteur, het leven van Marie Curie en het schrijven zelf. Rosa Montero verliest in het echte leven haar man aan kanker. De gebeurtenis maakt haar sprakeloos, de pijn blijft ver weg van de woorden. En op dat moment komt een onderwerp, een boek naar haar toe. Alsof de dingen zo horen te zijn. Ze krijgt de vraag een voorwoord te maken bij het dagboek van Marie Curie. Het onderwerp fascineert haar, en het is alsof die vraag een geschenk is. Ze raakt helemaal gefascineerd door het leven van Marie Curie. Het voelt alsof ze door het vertellen van het leven van Curie, die ook haar man verloor, iets zal kunnen vertellen over haar eigen leven. Het is alsof ze door het schrijven van dat voorwoord woorden kan verkennen, de kracht van woorden kan (her)vinden. Ze zegt dat ze wil schrijven zoals je ademhaalt.
Het boek voelt heel organisch aan. De schrijfster spreekt je als lezer rechtstreeks aan, ze neemt je mee in haar beschouwingen en inzichten. Ze vertelt je het leven van Marie Curie op een warme en betrokken manier. Het beeld van Curie als een koele harde vrouw wordt helemaal bijgestuurd, onder meer door de verwijzingen naar de dagboekfragmenten. Je krijgt een heel ander beeld van die bijzondere vrouw die twee Nobelprijzen won, op jonge leeftijd haar geliefde man verloor, twee kinderen had, moest opboksen tegen vooroordelen en haar plaats moest veroveren in een heel mannelijke wereld, de verwoestende effecten van de radioactiviteit op haar eigen lichaam leek te negeren, een voorbeeld werd voor velen, maar zelf een heel zwaar leven had. Zonder voorkennis zou je spontaan misschien niet meteen uitkijken naar een boek over Marie Curie, maar in dit boek is het alsof ze op een ‘ademende’ manier dichterbij komt.
Rosa Montero schrijft via Marie Curie over de dingen die haar bezighouden: hoe mannen en vrouwen in het leven bewegen, hoe de maatschappij omgaat met vrouwen, hoe sociale druk en een opvoeding kunnen wegen op een leven, hoe je omgaat met rouw en verdriet. Niet ten koste van het verhaal van Marie Curie, wel als er omheen cirkelende verhalen. Soms komt ze als vertelster bijna te dicht bij. Soms is het spel met de woorden (via het opnemen van hashtags) net iets te geforceerd. Maar eigenlijk werkt het boek in die hybride vorm net heel goed, als je je als lezer uit handen geeft aan de adem ervan.
Het is heel aangrijpend hoe de gestorven man van de auteur over het boek hangt door zijn afwezigheid. Ze schrijft heel erg veel over Marie Curie, over het vreselijke verdriet waar zij mee geconfronteerd wordt als haar man Pierre verongelukt, maar je leest heel erg weinig over Pablo, haar eigen man. Ze schrijft over haar eigen leven en over vrouwen in het algemeen. Maar het is alsof ze in woorden niet dichterbij kan komen bij het peilloze verdriet om de dood van haar eigen man, bij de woordeloosheid ervan. De omweg van het schrijven over een dagboek van een bekende vrouw die haar man verloor, maakt het schrijven mogelijk, als een soort spiegel van de immense pijn waar geen woorden voor zijn. Het is heel ontroerend om te zien hoe Marie Curie, die naar de buitenwereld nauwelijks iets liet merken van haar verscheurende verdriet, in haar eigen dagboek wel woorden vindt die laten zien dat ze helemaal geen koele tante was, integendeel. Het schrijven over Marie Curie diende zich aan als een soort noodzaak en ook als een manier om de kracht van het schrijven terug te vinden.
Wat een voorwoord bij een bestaand dagboek had kunnen zijn, krijgt uiteindelijk een heel ander karakter. Achteraan in het boek kun je het echte dagboek van Marie Curie lezen, hier nu een soort bijlage bij het verhaal van Rosa Montero. En ook dat klopt binnen dit boek. Het is alsof de echte woorden van Marie Curie, ook al door het gebruik van veel fragmenten doorheen het boek, beginnen te gloeien en zinderen van leven net onder de oppervlakte. En het is alsof bij het lezen van dat echte dagboek Marie Curie iets lijkt te zeggen over Rosa Montero.
Het absurde idee je nooit meer te zien is een boek dat je als lezer heel dicht bij echte levens brengt. Bij het lezen begrijp je wat de auteur bedoelt met dat ademend schrijven, natuurlijk en licht. Tijdens het lezen voel je je ergens middenin, niet aan de rand van. De auteur zegt dat ze zich baseert op zoveel mogelijk echte bronnen, waarbij ze enkele lege plekken zelf inkleurt. Het zorgt er alleszins voor dat Marie Curie als een erg boeiende en sterke vrouw uit dit boek komt. En via die omweg zegt Rosa Montero ook veel over haar eigen verdriet. Een heel aangrijpend en zinderend boek.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten