Je leest het terwijl je in de trein zit. Van Eupen, terug naar Brussel. (Iets in het landschap helpt om het te lezen, al weet je niet wat.)
Het verhaal van de neef van de bisschop. Het verhaal van het misbruik. Het verhaal van de man die misbruikt werd als jongen.
Het is een gruwelijk mooi verhaal. Gruwelijk, omdat het zo eindeloos verschrikkelijk is wat er gebeurd is. Mooi, om hoe hij het verhaal vertelt. De mildheid in zijn woorden. De kracht waarmee hij het leven heeft laten winnen. De moed die nodig is voor dat alles.
Het maakt je klein.
Andermaal.
Je kunt de kwaadheid zien, daar ergens, onder je huid. De eindeloze machteloze kwaadheid. Ze is er, ze was er al.
Wat een mens een andere mens aan kan doen. De kwetsuren die een mens bij een andere mens kan veroorzaken. Het meest fundamentele misbruik van vertrouwen en van een machtspositie. Het gebruik van een ander.
(Het is moeilijk woorden te vinden die passen in het ritme van je tekst. Je probeert in dat ritme te blijven, maar iets raast door je heen.)
Sommige dingen komen niet meer goed. Je kunt je woede daarover uitschreeuwen, maar het is alsof er geen woorden komen dan.
Veel schroom en verwarring. Want het gaat natuurlijk alleen over die anderen. Zij zijn voor het leven gekwetst in hun lichaam, in hoe het denkt, hoe het voelt, hoe het beweegt, hoe het probeert te vertrouwen.
En de machteloosheid, omdat je zo graag zou willen zien dat iets geheeld kan worden. En dat die gedachte alleen al te groot is.
Het maakt je klein.
Omdat je alleen maar het hoofd kunt buigen. Voor zoveel moed. De moed om het leven te omarmen, terwijl elke beweging misschien wel pijn doet. De moed om rechtop te gaan staan, en de woorden te kiezen die de laffe stilte innemen. Niet vanuit een drang om te vernietigen, net niet. Niet toegevend aan de haat die zo dichtbij zou kunnen zijn. De moed om – nadat het geweld eerst tegen zichzelf werd gekeerd – het leven te kiezen. Ook al is het een andere plek, ook al is het een plek die ook in zekere zin verborgen is. Het is de plek van het leven, waar je in iets niet meer geraakt kunt worden. De plek waar je komt met eindeloos veel volharding, die misschien wel nooit te begrijpen is. (En het besef dat jij dat misschien wel nooit zo zou kunnen.)
Het is mooi hoe de man in het artikel vertelt over zijn koningin. Die vrouw die naast hem staat. Hoe hij weet dat alles anders zou gelopen zijn zonder haar.
Het maakt je klein, en ook warm. Mensen kunnen elkaar ook aanraken, kunnen stukken helen misschien wel. Het is mogelijk om een verschil te maken voor een andere mens die gekwetst is.
En het is moeilijk te begrijpen, en tegelijk zo ontroerend, de woorden die hij gebruikt in het interview. En je leest hoe het woorden waren die voor een doorbraak zorgden. Hoe hij op een bepaald moment begon te schrijven, eindeloos. In honderden pagina’s, dat staat er. Een stroom. En hoe die dan jaren later zijn gaan liggen, in een boek, dat nu klaar is. En hoe de woorden nu als het ware rust gevonden hebben in zichzelf.
Door wat er gebeurd is, is hij geworden wie hij nu is. Daar valt niet aan te ontkomen. Dat zegt hij. In hoe hij die dingen vertelt, voel je een wijsheid die aan zichzelf genoeg heeft, en net daardoor totaal aan de andere kant is gekomen van de logica van het misbruik. Het is een wijsheid die geen macht over anderen nodig heeft, en dat is een soort ultieme overwinning.
Het maakt je klein.
En het is mooi, en verstillend, te lezen dat hij dit alles doet, dit spreken, dit eenmalig spreken en schrijven, voor zijn kinderen. Je hoopt dat zij hun weg vinden uit het kluwen waar zij nooit om gevraagd hebben. Het is mooi, hoe hun vader zijn demonen recht in de ogen heeft gekeken. De moed die daarvoor nodig is. Het is niet iedereen gegeven.
En je hoopt voor die man dat het boek iets teweeg zal brengen dat goed is voor hem. Iets dat verder kan verzachten en rust brengen, als een zoete wind op die littekens. (Of zoiets. Je verdwaalt een beetje in de woorden. En misschien is dat niet zo heel erg.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten