Het zwart en het zilver

Een klein mooi boekje over de liefde, en over de eenzaamheid. Onder meer. Het zwart en het zilver van de Italiaanse schrijver Paolo Giordano.

Het verhaal is eenvoudig. Een jong koppel, de verteller en zijn vrouw Nora. Hij werkt aan de universiteit als natuurkundige. Zij richt huizen in. Als haar zwangerschap moeilijk verloopt, haalt de verteller een huishoudster in huis, de weduwe Signora A. Ze neemt direct haar plaats in als een steunpilaar in de moeilijke maanden. Nora bevalt van Emanuele, en Signora A. blijft in het gezin. Ze wordt er in zekere zin de spil van. Ze zijn haar ondertussen Babette gaan noemen. Signora A. wordt ziek, kanker. Ze sterft. Haar dood brengt het evenwicht in het gezin helemaal in het gedrang. Het koppel komt in een lichte crisis terecht, ontheemd als het ware.

De verteller en Nora zijn jonge mensen van deze tijd. Ze zoeken hun plek in de moderne, steeds veranderende wereld, willen een carrière voor zichzelf. Ze kunnen niet terugvallen op klassieke rollen voor mannen en vrouwen, ze passen niet in het oude gezin. Ze staan als het ware op een wit blad, met alleen de belofte van de liefde. En ook die begrijpen ze niet helemaal.

Signora A. heeft sterke en vaste overtuigingen. Ze doet niet mee met verandering. Ze zorgt, met een vanzelfsprekende autoriteit. Ze krijgt een sterke band met de kleine Emanuele. Zij is als een spil of een spiegel waarin de liefde tussen de man en de vrouw zichtbaar wordt. Of misschien wel alleen maar mogelijk is. Ze kunnen elkaar graag zien, door die vrouw in het huis. Door haar aanwezigheid kunnen ze onbewust het moment van de leegte, waarin ze tegenover elkaar staan, voor zich uitschuiven. En wanneer Signora A. wegvalt, hebben ze enkel elkaar.

De titel verwijst naar de theorie van de lichaamsvochten. Het zwart van de man en het wit van de vrouw laat zich niet mengen. In de driehoekstructuur die er was met Signora A. werd die eenzaamheid niet onthuld. Na haar dood is ze niet meer te vermijden. Met drie eilanden (en nog een kind erbij) ging het blijkbaar wel, met twee is de balans zoek.

Giordano beschrijft het met een zekere afstand, hij toont de kleine gevechten, het onvermogen, het gemis en het niet weten. De nog jonge verteller in het boek klinkt soms een beetje hard in hoe hij naar de liefde kijkt. Als lezer ben je getuige, en voel je iets van angst om alleen gelaten te worden in de grote wereld, met daarin de heel kleine wereld van een gezin.

Het zwart en het zilver is een mooi boek. Over de liefde, of over een liefde. Misschien ook wel over een beetje verloren lopen in deze tijd, over een onbewust verlangen tot uitstel. En ook over eenzaamheid, en hoe die te maskeren.