Rouw, verliefdheid, schuld, de dingen die je zou moeten voelen, de dingen die je zou moeten doen, de versie van jezelf die je zou moeten zijn. Ze kunnen samenkomen in een kleine wereld. Waar veel dingen niet gezegd worden, enkel aangeraakt. Kleine gebaren betekenen veel en kunnen een keten van gebeurtenissen in gang zetten. Zijn er tekenen die op iets anders dan toeval wijzen? Kun je de dingen weer uitgommen? Hoe beweeg je in het niemandsland tussen je ene en je andere leven? Al die lijnen komen samen in een minutieus opgebouwd stil boek, dat in weinig woorden heel veel zegt. Raam, sleutel van de Nederlandse auteur Robbert Welagen is een heel bijzonder boek.
Karlijn is een schrijfster die haar eerste boek uit heeft. Ze ontvangt bij haar thuis een filmploeg. Hanna zal haar interviewen over dat boek, voor een televisieprogramma. Er is meteen een intense, ingehouden broeierige sfeer tussen de twee vrouwen. Karlijn voelt zich aangetrokken tot Hanna. Na het interview zet Karlijn het raam open, om de warmte van de grote lampen wat weg te krijgen. Ze gaat mee met Hanna en haar ploeg om hun spullen weg te brengen. Het open raam zorgt ervoor dat haar voordeur dichtslaat. Haar sleutels liggen binnen. Via de buurvrouw belt ze haar vriend Arne, die als leraar in een school werkt. Zij gaat naar hem toe, voor zijn sleutel. Hij zal haar op de fiets tegemoetkomen, zodat ze elkaar ergens onderweg zullen treffen. Onderweg wordt hij aangereden en sterft hij.
Het boek beschrijft in korte fragmenten wat er de maanden nadien gebeurt. Karlijn rouwt, of zou moeten rouwen. Het grote verdriet komt niet, wat haar verwart. Een complex schuldgevoel hangt rondom haar. Als ze dat raam niet had opengezet, was die deur niet in het slot gevallen, was het ongeluk van Arne er niet geweest. Als dat zinderend gevoel tussen Hanna en Karlijn er niet was geweest, zou dat alles misschien niet zo gelopen zijn. En tegelijk voelt ze zich aangetrokken tot Hanna. Ze is nooit eerder verliefd geweest op een vrouw. Ze weet niet hoe dat moet, en of het mag. Ze houdt die relatie geheim voor haar familie. Ondertussen probeert haar uitgever haar ertoe te overhalen om op een of andere manier meer zichtbaar te worden als schrijfster, nu iedereen weet wat haar is overkomen. Haar boek verkoopt zeer goed. Er is druk om het moment te gebruiken, druk om snel aan een nieuw boek te beginnen.
Karlijn lijkt in dat hele krachtenveld een beetje verdoofd, onbewust op zoek naar verhalen. Ze laat maar een stuk van zichzelf zien aan haar omgeving. Ze componeert nieuwe versies van hoe de dingen zijn gelopen. Arne is aanwezig wanneer zij bij Hanna is. Ze begint tekens te zien in de boeken die Hanna aanprijst. Hanna lijkt op een of andere manier een medeplichtige te worden. Ze gaat over een aantal grenzen om zo toch controle te krijgen over de verhalen. Ze gomt de dingen weg die haar onrustig maken of die het beeld verstoren. Het is of ze iemand anders geworden is, wat ze alleen maar kan ondergaan.
“Uit hoeveel levens bestaat een mensenleven?” Het is een zin die enkele keren terugkeert in het boek. Als lezer kijk je door de ogen van Karlijn en krijg je fragmenten te zien van een soort tussengebied. Bij het begin is er het ene leven. Een vrouw woont samen met haar vriend, heeft een eerste boek uit, de dingen zijn vrij helder. Een onverwachte verliefdheid en een plotse dood gooien alles door elkaar, in een verwarrende beweging. Rouw en verliefdheid verdringen elkaar, aangestuurd door een groot schuldgevoel (over wat is en wat niet is). De literatuur kan verhalen aanbieden, of kan een toevluchtsoord zijn waar je je verwarrende verhaal achterlaat, om verder te kunnen naar een volgend leven.
Robbert Welagen brengt dat alles in een intrigerend boek dat nooit kiest voor de grote gebaren. De woorden zijn ingehouden, trekken niet de aandacht op zichzelf, maar bieden wel een heel beeldend verhaal aan. De korte hoofdstukken nemen je als lezer mee naar plekken waar je soms liever niet zou willen komen, waar gevoelens verwarrend zijn en mensen rare dingen doen en hun eigen verhalen maken. Sommige beelden of zinnen komen als motieven terug, doorheen het hele boek. Alle elementen zijn in wezen al aanwezig in die eerste bladzijden, met het interview tussen de twee vrouwen. Het interview komt later als een spiegel terug, en maakt een opening naar een nieuw evenwicht, opnieuw dankzij de literatuur.
Raam, sleutel is een boek voor fijnproevers die hun tijd willen nemen om lang en traag naar een miniatuurtje te kijken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten