01 augustus 2017

Het einde van de eenzaamheid

Je beseft pas na een tijd dat je gulzig aan het lezen bent en dat er uren voorbij zijn gegaan. Zo dicht blijf je bij het boek. Stoppen met lezen wil je niet. Het einde van de eenzaamheid van de jonge Duitse auteur Benedict Wells is een heel mooi boek over de grote thema’s van verlies, liefde, eenzaamheid en geluk. Het is het verhaal dat je als lezer meeneemt, waardoor je misschien niet altijd opmerkt hoe mooi het gemaakt is. Het boek voelt glashelder aan, komt nooit te dicht bij wat een melodrama had kunnen worden, en blijft ver weg van de ironie.

Het boek wordt verteld door de ogen van Jules Moreau. Bij het begin van het boek ligt hij in het ziekenhuis, na een zwaar motorongeluk. Hij ontwaakt uit een coma en gaat in zijn herinneringen terug naar de bepalende momenten uit zijn jeugd en alles wat sindsdien gebeurde. Jules, Marty en Liz zijn drie kinderen uit een warm gezin. Ze zijn nog jong als hun ouders verongelukken. De drie kinderen komen in een internaat terecht. Jules is de meer introverte van de drie. Zijn broer Marty is meer een soort nerd. En zijn zus Liz zoekt het wilde leven op, en zal bewegen in een wereld van seks en drugs.

Jules vindt niet echt zijn plek in de wereld. Hij voelt zich eenzaam in het internaat. Hij worstelt met de herinneringen aan zijn vader die uit zijn leven verdween op een moment dat het tussen vader en zoon niet echt goed liep. Het verleden weegt op zijn schouders. De kwetsuren van de vader leven door in zijn zoon. Daar in het internaat leert hij Alva kennen. Zij wordt zijn beste vriendin, ze zijn onafscheidelijk terwijl ze daar zijn. Ze delen hun ongelukkig zijn, en lijken zelf niet te beseffen hoeveel ze van elkaar houden.

De drie kinderen gaan op hun eigen manier met het verlies om. Ze hebben elkaar eigenlijk nodig, maar ze drijven uit elkaar. Ze zullen elkaar telkens weer opzoeken, maar de tijd heeft tijd nodig.
Jules heeft grote dromen, maar loopt uiteindelijk vast in zichzelf. Alva is uit zijn leven verdwenen. Marty heeft financieel niet slecht geboerd en is getrouwd met een lieve vrouw. Liz doolt rusteloos verder.

Op een bepaald moment komen Jules en Alva elkaar weer tegen. Zij blijkt ondertussen al een tijd getrouwd met een oudere schrijver. Hij trekt bij hen in. Het wordt een complexe maar ook mooie dans tussen de drie. De man sterft, en Jules en Alva worden ook echt een koppel. Ze krijgen een tweeling.

Het lijkt alsof Jules niet voorbereid is op het geluk. Dat hij de eenzaamheid zomaar achter zich zou kunnen laten, het verwart hem. De drie kinderen zijn ondertussen volwassen, hebben stilaan genoeg gevochten met het leven. Maar het noodlot laat hen nog niet los.

In de tragische momenten bij het einde van het boek komen de lijnen die teruggaan tot de pijnlijke momenten uit de kindertijd en die het hele boek bij elkaar hebben gehouden samen. Jules beseft dat hij de volle verantwoordelijkheid moet nemen voor zijn leven, voor zijn kinderen. Hij ziet dat hij mag vertrouwen dat hij het ook zal kunnen. De ervaring van het verlies heeft hem doen inzien en aanvaarden dat hij een deel van de eenzaamheid achter zich mag laten en dat hij iets heeft ingelost dat nog tussen hem en zijn vader stond.

Met het verhaal in dit boek zou een mindere schrijver iets kunnen maken dat dicht bij een soap zou kunnen komen. Maar dat gebeurt gelukkig niet. Benedict Wells trekt de aandacht niet naar poëtische zinnen en kiest voluit voor het verhaal. Als lezer verdwijn je zo sterk in dat verhaal dat je misschien niet altijd opmerkt hoe ingenieus de auteur het opbouwt. De complexe relaties tussen kinderen en hun ouders, tussen broers en zussen, tussen min of meer geliefden, tussen vrienden, ze krijgen allemaal een plaats. Het mooie is dat Wells onbevreesd die thema’s opzoekt, maar dat volstrekt zonder ironie doet. Er is wel veel mededogen. Tragische gebeurtenissen worden ingetogen en met net genoeg details verteld. Soms valt de verteltechniek net iets te zeer op, en zijn de vooruitwijzingen en motieven iets te zichtbaar. Maar meestal valt de beheersing sterk op, omdat ze niet opvalt.

Hoewel de gebeurtenissen in het boek vaak niet echt licht zijn, voelt het niet zwaar aan. Er is veel tragiek, maar toch heb je het gevoel dat je lichte kleuren zou zien als dit boek zou verfilmd worden. En tot je verbazing stel je als lezer ineens vast dat je het boek al uit hebt…

Geen opmerkingen: