07 februari 2009

Astral Weeks, Live at the Hollywood Bowl


In november vorig jaar gaf Van Morrison voor het eerst een integrale uitvoering van zijn legendarische plaat Astral Weeks, tijdens twee concerten in The Hollywood Bowl. Nu is daarvan de plaat uitgebracht. Astral Weeks, uit 1968, is een van die platen die de muziekgeschiedenis mee hebben bepaald. Volgens velen behoort ze tot de allerbeste die ooit zijn gemaakt. Bij de fans heeft ze een bijna mythisch karakter. Anderen zeggen dat Van Morrison na Astral Weeks ook had mogen stoppen. Gelukkig heeft hij dat niet gedaan…

Wie nu opnieuw naar de originele Astral Weeks luistert, kan niet anders dan nog steeds onder de indruk zijn van dit eigenzinnige en wonderlijke kunstwerk. Het blijft fascinerend hoe een jonge man van voor in de twintig dit soort organische muziek kon maken, die heel eigen mix van muziekstijlen, van folk, blues, jazz, soul, rock. Op Astral Weeks, wat toen de tweede soloplaat van Morrison was, vind je eigenlijk meteen die heel eigen muzikale wereld die hij de rest van zijn carrière bleef verkennen. Morrison zoekt naar een bepaalde klankkleur en het samengaan van stijlen tot een heel eigen organisch idioom. Zijn muziek is tegelijk strak geregisseerd en ook improviserend zoekend en meeslepend. Dat blijkt ook uit de verhalen over de opnamesessies van Astral Weeks. Morrison zocht jazzmuzikanten uit en gaf hun nauwelijks instructies over wat en hoe ze moesten spelen. Het resultaat is evenwel niet zomaar een jamsessie. Je voelt hoe de muzikanten hun weg zoeken in de verschillende nummers. Net dat zoekende, binnen een min of meer afgelijnd kader, is het wat Van Morrison steeds drijft, vooral bij zijn optredens. Wat ook opvalt bij Astral Weeks, is hoe Morrison zijn woorden gebruikt. Zijn teksten lijken vaak ontstaan te zijn uit een stream of consciousness. Het zijn poëtische beelden, die zich verweven met de muziek. Flarden, over de liefde, zoeken, het Belfast waarin hij opgroeide, de muzikale helden, mystiek, verlangen, de Keltische traditie, en nog veel meer. Het groeit allemaal uit tot een muzikale trance. Heel wat woorden en zinsneden op deze plaat vind je vele jaren later steeds opnieuw terug in zowat al zijn andere platen.

En nu is er dus eindelijk een live-versie van de hele plaat. Tijdens zijn concerten speelde hij af en toe wel losse nummers, maar nooit kwam er een volledige uitvoering. Toen vorig jaar bekend werd dat Morrison eindelijk zo ver was, leidde dat tot heftige taferelen. Iedereen wilde erbij zijn. En na de happy few van toen, kunnen anderen nu ook naar deze inderdaad memorabele concerten luisteren. Want het moet gezegd: Astral Weeks Live is een indrukwekkende plaat. Vanaf de eerste maten word je helemaal meegezogen in dit muzikale avontuur van de eerste orde. Van Morrison zingt nu in een lager register dan 40 jaar geleden. Hij heeft de volgorde van de nummers een beetje veranderd. En bij een aantal nummers is de tekst uitgebreid met een soort kleine epiloog. Sommige nummers zijn iets minder lang geworden. Maar het geheel is niet minder wonderlijk, integendeel. De oudere Van Morrison houdt alles iets strakker in de hand, maar dezelfde opzwepende energie is gebleven.

Het openingsnummer Astral Weeks/I Believe I’ve Transcended zet meteen de toon, met die stuwende bas. Hij beweegt door het poëtische landschap, maar blijft rusteloos. I’m nothing but a stranger in this world/ I got a home on high/ In another land so far away, so far away. En zo komt het nummer uit bij het mythische Caledonia, waar de zanger de berg opgaat, om te eindigen met I believe I’ve transcended.

Daarna komt Beside You. Rustige, mijmerende gedeeltes worden afgewisseld door wat bijna een wervelwind lijkt, die alles voortstuwt. To never, never, never wonder why at all/ To never, never, never, wonder why/ It’s got to be, it has to be/ And I’m beside you/ Oh, child

Slim Slow Slider/I Start Breaking Down is een uitgebreide versie van wat op de oorspronkelijke plaats het laatste nummer was, en het staat hier beter op zijn plaats. De zanger wordt verteerd door zijn gevoelens voor een vrouw die hij voorbij ziet gaan, en die hij niet kan bereiken. Hij zegt dat hij weet dat zij zal sterven. Telkens hij haar ziet, beseft hij dat, en weet niet wat te doen. Het leidt ertoe dat hij langzaam breekt.

Sweet Thing sluit het eerste deel van de plaat (“In The Beginning”) af. Het is opgewekt en bruisend. De zanger lijkt uit een donkere periode te komen, maar zijn liefde voor deze sweet thing lijkt hem helemaal euforisch te maken. We shall walk and talk in gardens all misty wet, a misty wet with rain/ Darling and I shall never grow so old again.

Het tweede deel (“Afterwards”) begint meteen stevig met het jazzy The Way That Young Lovers Do. De geliefden zijn nu blijkbaar ouder geworden. Ze dromen ervan hoe het was om jonge geliefden te zijn. Then we sat on our own star/ And dreamed of the way that I was for you/ And you were for me.

Daarna komt Cypress Avenue/You Came Walking Down. Jeugdherinneringen en beelden uit Belfast, dat een betoverde plaats lijkt. De straat (die blijkbaar een erg chique straat was) krijgt iets mythisch. Wanneer zijn geliefde de straat in komt, schijnt de zon door de bomen. En niemand kan hem tegenhouden van haar te houden.

Ballerina/Move On Up is sierlijk en zit vol ingehouden passie. Het lijkt alsof de muzikanten in dit nummer iets meer mogen ontspannen na al wat voorafging. Een lange liefdesverklaring, van een man die klaar staat voor de vrouw van wie hij hoopt dat ze ooit zijn ballerina zal worden.

Het tweede deel sluit af met het beroemde Madame George. Er bestaan allerlei speculaties over wie Madame George nu eigenlijk was, maar dat is niet zo belangrijk. Ze paradeert op Cypress Avenue. Ze lijkt een symbool van een andere wereld, waarnaar je kunt verlangen. Zij kan je weghalen uit het leven in de achterbuurt. Je kunt vertrekken van daar, alles achterlaten, de trein nemen, om een muze te volgen, en zo jezelf te overstijgen.

De nummers van Astral Weeks worden nog gevolgd door de ook al schitterende versies van Listen To The Lion/The Lion Speaks en Common One, die wonderwel lijken aan te sluiten bij al wat voorafging.

Astral Weeks had iets tijdloos in zich. Met deze nieuwe uitvoering, veertig jaar later, heeft Van Morrison de plaat van toen naar vandaag gebracht op een manier die dat tijdloze niet bevriest, maar net verder zet op een nog steeds fascinerende manier.

Geen opmerkingen: