04 juli 2015

Still


Richard Thompson heeft een nieuwe plaat: Still. De productie lag in handen van Jeff Tweedy, van Wilco. Een beetje gemakzuchtig zou je bij elke nieuwe plaat van Thompson kunnen zeggen dat ze van een voorspelbare kwaliteit is. Als je Still een eerste keer beluistert, heb je ook dat gevoel. Vanaf de eerste seconde weet je: dit is onmiskenbaar Richard Thompson. Bij elke nieuwe beluistering hoor je beter hoe ingenieus zijn liedjes ook dit keer weer zijn gemaakt, hoe goed zijn muzikanten zijn, hoe slim zijn teksten in elkaar steken, en natuurlijk ook wat een ongelooflijk goede gitarist hij is.

Een totale stijlbreuk moet je bij hem niet verwachten. Wat je wel merkt, is een grote continuïteit. Je voelt een muzikant die ondanks zijn 66 jaar bijzonder hard werkt, en blijft werken. Met een soort vanzelfsprekende hardnekkigheid. Je voelt ook hoe zijn eigen universum blijft verkennen. Een wereld met veel ‘fatal attractions’, veel onderdrukte passie, en dat alles in een soms bijtende humor. Wel steeds Brits onderkoeld. Je merkt – en ook in die zin lijkt hij op Bob Dylan – hoe soepel de muzikanten waarmee hij nu al vele jaren werkt zich om hen heen hebben geplooid en met hem mee bewegen. Bij elke nieuwe beluistering hoor je nog beter hoe goed ze zijn. Thompson die ondertussen al vele jaren in Californië woont blijft diep verankerd in het suburbane industriële landschap van Groot-Brittannië. Zijn personages lopen daar rond, denk je toch steeds. Zijn muziek blijft geworteld in oude folktradities, maar Thompson heeft ook eindeloos veel muzikale stijlen opgezogen, vooral uit de jaren 50 tot 70. Van dat alles maakt hij een unieke mix, die hij met verbluffend vakmanschap en tegelijk enorme bescheidenheid blijft verfijnen, plaat na plaat, concert na concert.

De plaat opent met She Never Could Resist a Winding Road. Een brede, wat majesteitelijke sound. Het valt meteen op hoe het precieuze gitaarspel van Thompson bijna ingehouden een plekje kiest in het nummer, dat gedragen wordt door statige drums. Het melancholische verhaal van een vrouw die uiteindelijk telkens weer zal vertrekken naar elders, naar voorbij die volgende bocht in de weg. Je kunt haar je liefde verklaren, ze zal je ook geloven,  But she can learn to live without you / When she hears the call.

Beatnik Walking is het verhaal van de zanger die ooit voor een tournee in Nederland was, en daar de hele tijd verbleef in Amsterdam.

Patty Don’t Put Me Down is een klassieke sarcastische love song. Afwijzing, een wrede vrouw. En tegelijk ook zoveel ingehouden verlangen. En humor natuurlijk. We might be in bed together, but the deal’s not signed. 
 
Broken Doll klinkt meer atmosferisch, een beetje creepy zelfs. Een verhaal vol mededogen, voor een vrouw die te breekbaar is voor de wereld. All the tears in the world / Won’t mend a broken doll.

De Keltische roots komen je meteen tegemoet in het springerige All Buttoned Up. De man in het liedje slooft zich uit voor zijn liefje, maar zij sluit haar lichaam af. Ze maakt iedereen gek. En wat hij ook doet, she’s all buttoned up… Heerlijke gitaar weer, en nooit een noot te veel.

Het ingetogen Josephine is een van de mooiste nummers van de plaat. Een droevig verhaal van een vrouw die opgesloten zit in zichzelf, in haar eenzaamheid. But nobody hears / A dream’s tears.

In Long John Silver waarschuwt de zanger eenieder die het wil horen voor een onbetrouwbare man, en dat in een lekker uptempo nummer, waar de gitaar veel ruimte krijgt, maar nooit etaleert.

Pony In The Stable, een harder nummer, heeft muzikaal een soort Aziatische ondertoon. Ergens hoor je India.

De vrouw in Where’s Your Heart is een koude vrouw. Ze is een raadsel voor de man. Hij zou willen dat ze weggaat, maar dat maakt geen verschil. Ze is als een puzzel, met ontbrekende stukjes. Did salt tears ever / Leave your eye / Did love ever make you / Wish hand sigh. Een heel mooi nummer.

No Peace, No End klinkt Amerikaanser. We horen een zanger die kwaad tegen de wereld roept.

Meer ingehouden, maar daardoor nog grimmiger klinkt Dungeons For Eyes. Tijdens een of andere gebeurtenis komt de zanger te staan tegenover iemand die bloed aan zijn handen heeft, maar nu een gerespecteerd politicus is geworden. Het leidt tot een wervelwind in zijn hoofd. Het blokkeert hem. De doden komen terug. Het gevoel is dubbel en verwarrend. I can’t forgive him / I can’t forgive me.

Het slotnummer Guitar Heroes is grappig en verbluffend tegelijk. We horen de zanger die in zijn jonge jaren niet uitgaat met de anderen, omdat hij moet oefenen op zijn gitaar. Het is een ode aan enkele van zijn gitaarhelden, zoals Django Reinhard, Les Paul of Hank Marvin met telkens stukjes die hij speelt in hun stijl. Hij speelt bijna achteloos, alsof het niets is. Met veel zelfironie vertelt hij hoe hij oefende tot zijn vingers bloedden. Now I stand on stage and I do my stuff / And maybe it’s good, but it’s never good enough / To tell you the truth, I always hid it / I still don’t know how my heroes did it.

Wie de luxeversie van de CD koopt, krijgt er nog een extra CD bij met vijf nummers. Ook heel goed trouwens.

Still is een zoveelste goede plaat van Richard Thompson. En ze straalt opnieuw iets van een soort eenzame degelijkheid uit. De verhalen die hij vertelt bewegen in dat geheel eigen universum dat het zijne is. Over zichzelf praat hij heel weinig in zijn nummers, alleszins nooit rechtstreeks. Het blijft fascinerend hoeveel ingehouden emoties er steeds zijn. Ze ontsnappen soms, in bijtende humor. De verhalen worden bij elkaar gehouden in nummers die heel ingenieus in elkaar zitten. Heel eigenzinnig, en tegelijk zonder allures. Wie hem ooit al zag optreden werd waarschijnlijk ook getroffen door die muzikant die daar bijna verlegen indrukwekkend staat te spelen. Het is alsof er met het ouder worden tegelijk een soort vertrouwen is in het stap voor stap verder werken aan dat eigen geluid, en toch ook een onrust vanuit het gevoel dat het niet eindeloos kan doorgaan. Je krijgt een beeld van een muzikant die nog hardnekkiger zit te oefenen elke dag, om nog beter te worden. In de voorspelbare kwaliteit van zijn platen zitten die twee dimensies, dat voorzichtig vertrouwen en ook veel onrust.

Geen opmerkingen: