De Britse auteur Ian McEwan maakte met On Chesil Beach een wondermooie korte roman. Het is samengevat het verhaal van de eerste huwelijksnacht van Edward Mayhew en Florence Ponting. Het verhaal speelt zich af in 1962, net voor de seksuele revolutie. Hun trouw is net voorbij. Ze zitten in een hotelletje in Dorset, met zicht op Chesil Beach. En daar zal zich voltrekken waar hij al lang naar verlangt, en waar zij al even lang tegen opziet. Ze zijn allebei maagd. En op een bepaalde manier zijn ze voor elkaar gemaakt. Ze houden van elkaar, en zijn elkaars beste vriend. Maar de tijd, en al wat niet gezegd kan worden, staat tussen hen in.
Het is moeilijk om iets over het verhaal te vertellen zonder er te veel over te verraden. Vanaf het eerste moment ben je getuige van dit kleine, bijna achteloze drama. Je ziet het aankomen, en toch ook weer niet. Je zou de personages willen tegenhouden, iets zeggen, maar het gaat niet. De beschrijving van die enkele uurtjes in het hotel worden onderbroken door flashbacks waarin je de geschiedenis van Edward en Florence leert kennen. Het verleden en de verwachtingen van een toekomst meanderen door elkaar in een nu waarvan te veel verwacht wordt. Als Edward en Florence samen zitten te eten, voel je hoe verlangen, lust, angst, onrust, verbondenheid en onbegrip om elkaar heen cirkelen. En dat in een omgeving die een beetje droef en hilarisch tegelijk is. Het eten is niet bepaald appetijtelijk, en de jongens die het moeten opdienen lijken ook een remedie tegen te veel romantiek.
Chesil Beach is een soort lange kiezelbank, die tussen de zee en het lang ligt. Het is de plek waar ze straks naartoe zullen gaan. Op dit moment van het verhaal lijkt het nog een symbool van een mooi gevulde toekomst die op hen wacht. Ze hebben nog geen idee hoe hun leven eruit zal zien, maar onbewust stellen ze zich er iets van voor als een soort goed gevulde weg. De kiezels op Chesil Beach zijn letterlijk erg geordend. Ze worden kleiner of groter, afhankelijk van de richting die je kiest. De lokale vissers beweren dat ze kunnen zien waar ze juist zijn, op basis van de grootte van de kiezelstenen. Voor Edward en Florence zal het een plek van wanorde blijken te zijn.
De manier waarop het verhaal verteld wordt, is erg mooi. Het is een alwetende verteller die je meteen bij de hand neemt vanaf de eerste regel, die al bijna een boek op zichzelf is: “They were young, educated, and both virgins on this, their wedding night, and they lived in a time when a conversation about sexual difficulties was plainly impossible.” Meteen is het tijdskader geschetst, en daarmee ook een context die bijna fatalistisch tot een conflict zou moeten leiden. Als je die eerste bladzijden nadien nog eens opnieuw leest, zie je hoe alle elementen van wat zal komen al meteen uitgespreid worden. En toch, is er een groot mededogen in de manier waarop het verhaal verteld wordt. De verteller voelt diep mee met zijn personages. Ze komen allebei uit een verschillende sociale achtergrond. Ze bewegen zich in een tijdvak dat op het punt staat erg te veranderen. Je voelt hoe ze subtiel worstelen met hun omgeving, en ook hun eigen richting lijken te zoeken. Het is geen naturalistisch verhaal. De dingen lijken binnen handbereik, en toch ook weer niet. Het drama komt daardoor volledig tussen die twee mensen terecht. Ze doen dingen die ze in een andere tijd misschien niet hadden gedaan. Ze hebben in wezen alles in zich om elkaar te vinden, maar ze verliezen elkaar.
Angst en lust, bij twee mensen die bij elkaar willen zijn. Ze nemen het over, en er is nog geen bedding om de dingen veilig in te laten rusten. De woorden zijn er nog niet voor wat vooraf ging aan dit moment, en voor hoe je zou moeten omgaan met wat moest gebeuren. In de war, onwetend, vol afkeer, en vol pijn, kunnen ze niet anders dan elkaar te kwetsen. In een vlucht, die ook een tweede kans had kunnen zijn, komen ze elkaar weer tegen op Chesil Beach. De weg die voor hen open lag, is nu een smal pad waar ze elkaar hadden kunnen vinden.
Wat op één moment fout gaat, kan een heel leven bepalen. De manier waarop de verteller verhaalt hoe het verder ging met Edward en Florence is mild melancholisch. Het inzicht komt dat wat toen onvermijdelijk was vooral tragisch bleek. “Love and patience – if only he had had them both at once – would surely have seen them both through.”
De beelden van dit verhaal blijven nog dagen in je hoofd zitten. De alwetende verteller ziet alles, en laat ons zien wat nodig is, maar heeft geen boodschap. Het is wat gebeurt, en net daarom is het zo tragisch. “This is how the entire course of a life can be changed – by doing nothing.”
Het is moeilijk om iets over het verhaal te vertellen zonder er te veel over te verraden. Vanaf het eerste moment ben je getuige van dit kleine, bijna achteloze drama. Je ziet het aankomen, en toch ook weer niet. Je zou de personages willen tegenhouden, iets zeggen, maar het gaat niet. De beschrijving van die enkele uurtjes in het hotel worden onderbroken door flashbacks waarin je de geschiedenis van Edward en Florence leert kennen. Het verleden en de verwachtingen van een toekomst meanderen door elkaar in een nu waarvan te veel verwacht wordt. Als Edward en Florence samen zitten te eten, voel je hoe verlangen, lust, angst, onrust, verbondenheid en onbegrip om elkaar heen cirkelen. En dat in een omgeving die een beetje droef en hilarisch tegelijk is. Het eten is niet bepaald appetijtelijk, en de jongens die het moeten opdienen lijken ook een remedie tegen te veel romantiek.
Chesil Beach is een soort lange kiezelbank, die tussen de zee en het lang ligt. Het is de plek waar ze straks naartoe zullen gaan. Op dit moment van het verhaal lijkt het nog een symbool van een mooi gevulde toekomst die op hen wacht. Ze hebben nog geen idee hoe hun leven eruit zal zien, maar onbewust stellen ze zich er iets van voor als een soort goed gevulde weg. De kiezels op Chesil Beach zijn letterlijk erg geordend. Ze worden kleiner of groter, afhankelijk van de richting die je kiest. De lokale vissers beweren dat ze kunnen zien waar ze juist zijn, op basis van de grootte van de kiezelstenen. Voor Edward en Florence zal het een plek van wanorde blijken te zijn.
De manier waarop het verhaal verteld wordt, is erg mooi. Het is een alwetende verteller die je meteen bij de hand neemt vanaf de eerste regel, die al bijna een boek op zichzelf is: “They were young, educated, and both virgins on this, their wedding night, and they lived in a time when a conversation about sexual difficulties was plainly impossible.” Meteen is het tijdskader geschetst, en daarmee ook een context die bijna fatalistisch tot een conflict zou moeten leiden. Als je die eerste bladzijden nadien nog eens opnieuw leest, zie je hoe alle elementen van wat zal komen al meteen uitgespreid worden. En toch, is er een groot mededogen in de manier waarop het verhaal verteld wordt. De verteller voelt diep mee met zijn personages. Ze komen allebei uit een verschillende sociale achtergrond. Ze bewegen zich in een tijdvak dat op het punt staat erg te veranderen. Je voelt hoe ze subtiel worstelen met hun omgeving, en ook hun eigen richting lijken te zoeken. Het is geen naturalistisch verhaal. De dingen lijken binnen handbereik, en toch ook weer niet. Het drama komt daardoor volledig tussen die twee mensen terecht. Ze doen dingen die ze in een andere tijd misschien niet hadden gedaan. Ze hebben in wezen alles in zich om elkaar te vinden, maar ze verliezen elkaar.
Angst en lust, bij twee mensen die bij elkaar willen zijn. Ze nemen het over, en er is nog geen bedding om de dingen veilig in te laten rusten. De woorden zijn er nog niet voor wat vooraf ging aan dit moment, en voor hoe je zou moeten omgaan met wat moest gebeuren. In de war, onwetend, vol afkeer, en vol pijn, kunnen ze niet anders dan elkaar te kwetsen. In een vlucht, die ook een tweede kans had kunnen zijn, komen ze elkaar weer tegen op Chesil Beach. De weg die voor hen open lag, is nu een smal pad waar ze elkaar hadden kunnen vinden.
Wat op één moment fout gaat, kan een heel leven bepalen. De manier waarop de verteller verhaalt hoe het verder ging met Edward en Florence is mild melancholisch. Het inzicht komt dat wat toen onvermijdelijk was vooral tragisch bleek. “Love and patience – if only he had had them both at once – would surely have seen them both through.”
De beelden van dit verhaal blijven nog dagen in je hoofd zitten. De alwetende verteller ziet alles, en laat ons zien wat nodig is, maar heeft geen boodschap. Het is wat gebeurt, en net daarom is het zo tragisch. “This is how the entire course of a life can be changed – by doing nothing.”
1 opmerking:
Prachtig samengevat.
Ik vond het een heel mooi boek. Het viel op dat het precies op een zachte en voorzichtige manier is geschreven. Een verhaal dat aan je blijft plakken.
Een van mijn lievelingsboeken.
Een reactie posten