Misschien is de echte, ‘normale’ wereld wel bevreemdender dan de soms als ‘magisch’ omschreven wereld uit de verhalen van de Japanse auteur Murakami. Dat gevoel krijg je vaak als je zijn boeken leest. Hoe hij soepel beweegt tussen droom en werkelijkheid, tussen symbool en teken (om meteen ook iets uit dit boek te nemen), tussen wat waarschijnlijk is en wat niet, het lijkt vanzelfsprekend, of alleszins waarachtig. Een wonderlijke vorm, die misschien wel net daardoor op een intensere manier veel kan vertellen over vervreemding en machteloosheid. Spoetnikliefde, een boek van enkele jaren geleden, heeft alles van die bezwerende kracht in zich. Het is een heel mooi boek, over eenzaamheid en verlangen, over wat niet vervuld kan worden, over gespletenheid en ontheemding.
Spoetnikliefde is het verhaal van drie personages. Er is K., de verteller, een leraar op een basisschool. Wie hij echt is, weet hij zelf niet zo goed. Hij omschrijft zichzelf als saai of gewoon. Hij wordt niet gekweld door grote twijfels, lijkt zelfs een beetje door het leven te kabbelen. Tenzij wanneer hij in de buurt is van Sumire, op wie hij hevig verliefd is, zonder het haar te kunnen zeggen.
Sumire is een wat wereldvreemd meisje, dat – in tegenstelling tot K. – wel een duidelijk doel voor ogen heeft. Ze wil absoluut schrijfster worden. Ze stopt met studeren omdat ze het voor haar echte leven zoekt, dat van het schrijven. Over haar schrijfsels praat ze eindeloos met K. In de lange gesprekken met haar is het alsof hij meer zichzelf is. Met zijn lichamelijke gevoelens voor haar kan hij geen weg. Ze zegt dat ze niet weet wat seksuele verlangens zouden kunnen zijn. Tot ze ineens overdonderend verliefd wordt op Mioe.
Mioe is een wat oudere vrouw, die aan het hoofd staat van een bedrijf dat wijnen importeert. Sumire gaat werken voor Mioe, maar kan haar gevoelens niet uiten. Ze bespreekt ze wel uitgebreid met K., die – gekweld door zijn eigen verlangens – haar beschouwingen en twijfels aanhoort.
Mioe gaat voor zaken naar Europa, en neemt Sumire mee. Ze stranden op een Grieks eiland, waar de twee vrouwen een bijna paradijselijke tijd meemaken. Plots krijgt K. telefoon van Mioe. Sumire is op onverklaarbare wijze verdwenen. K. vertrekt onmiddellijk naar het eiland en samen met Mioe probeert hij het mysterie op te lossen. Hij vindt een aantal sleutels tot het verhaal van Mioe en krijgt inzicht in wat er zou kunnen gebeurd zijn met Sumire.
Naarmate het verhaal vordert, wordt ook de tragiek van deze drie personages duidelijk. Ze worden of werden alle drie gedreven door een groot verlangen. Maar het andere (of de andere) laat zich niet bereiken. Dat kan – in dit verhaal bijna letterlijk – verscheurend zijn. Dat wat zo nodig is om één te kunnen zijn, wordt soms zelfs verbannen naar ‘de andere kant’. Alleen in de wereld van de droom kan die breuk geheeld worden.
Misschien is er een confrontatie met de saaiheid in jezelf. Misschien is er een confrontatie met een duistere, bijna dierlijke kant in jezelf. Misschien is er de pijn omdat de ander, door een innerlijk litteken of door een verlangen dat net een andere kant op gaat, niet bereikbaar is en niet kan zijn wat je nodig zou hebben. Misschien leidt het onontkoombaar uitspreken van het verlangen tot fataal verlies. Misschien komen de tijd en de dingen onvermijdelijk tussen ons in, net als we dichter bij elkaar komen. Telkens is er iets wat tot een breuk leidt, tot een kloof tussen hier en daar. En dat terwijl de drie personages tegelijk ook heel erg op elkaar gesteld zijn, en op hun manier elkaars ziel raken.
Uiteindelijk blijven ze als de spoetnik uit de titel eenzaam rond elkaar cirkelen. De afloop van het verhaal laat een aantal mogelijkheden open. Misschien komen droom en werkelijkheid wel dichter bij elkaar.
De kunst van Murakami is dat hij deze thema’s in een vorm giet die niet zwaar is, maar daarentegen een geheel eigen onweerstaanbare toon heeft. Spannend, melancholisch, humoristisch, opwindend, beeldend, mysterieus, het is het allemaal. Vanaf de eerste bladzijde word je meegezogen in de heel eigen wereld van dit boek. De auteur heeft via zijn verhalen erg veel te zeggen over de liefde, en vooral over de pijn ervan. Hij doet dat in een stijl die steeds als het ware ‘onschuldig’ is. Het is eigenlijk nauwelijks uit te leggen waarom de boeken van Murakami zo aantrekkelijk en bijna bezwerend zijn. Spoetnikliefde is een klein meesterwerk.
Spoetnikliefde is het verhaal van drie personages. Er is K., de verteller, een leraar op een basisschool. Wie hij echt is, weet hij zelf niet zo goed. Hij omschrijft zichzelf als saai of gewoon. Hij wordt niet gekweld door grote twijfels, lijkt zelfs een beetje door het leven te kabbelen. Tenzij wanneer hij in de buurt is van Sumire, op wie hij hevig verliefd is, zonder het haar te kunnen zeggen.
Sumire is een wat wereldvreemd meisje, dat – in tegenstelling tot K. – wel een duidelijk doel voor ogen heeft. Ze wil absoluut schrijfster worden. Ze stopt met studeren omdat ze het voor haar echte leven zoekt, dat van het schrijven. Over haar schrijfsels praat ze eindeloos met K. In de lange gesprekken met haar is het alsof hij meer zichzelf is. Met zijn lichamelijke gevoelens voor haar kan hij geen weg. Ze zegt dat ze niet weet wat seksuele verlangens zouden kunnen zijn. Tot ze ineens overdonderend verliefd wordt op Mioe.
Mioe is een wat oudere vrouw, die aan het hoofd staat van een bedrijf dat wijnen importeert. Sumire gaat werken voor Mioe, maar kan haar gevoelens niet uiten. Ze bespreekt ze wel uitgebreid met K., die – gekweld door zijn eigen verlangens – haar beschouwingen en twijfels aanhoort.
Mioe gaat voor zaken naar Europa, en neemt Sumire mee. Ze stranden op een Grieks eiland, waar de twee vrouwen een bijna paradijselijke tijd meemaken. Plots krijgt K. telefoon van Mioe. Sumire is op onverklaarbare wijze verdwenen. K. vertrekt onmiddellijk naar het eiland en samen met Mioe probeert hij het mysterie op te lossen. Hij vindt een aantal sleutels tot het verhaal van Mioe en krijgt inzicht in wat er zou kunnen gebeurd zijn met Sumire.
Naarmate het verhaal vordert, wordt ook de tragiek van deze drie personages duidelijk. Ze worden of werden alle drie gedreven door een groot verlangen. Maar het andere (of de andere) laat zich niet bereiken. Dat kan – in dit verhaal bijna letterlijk – verscheurend zijn. Dat wat zo nodig is om één te kunnen zijn, wordt soms zelfs verbannen naar ‘de andere kant’. Alleen in de wereld van de droom kan die breuk geheeld worden.
Misschien is er een confrontatie met de saaiheid in jezelf. Misschien is er een confrontatie met een duistere, bijna dierlijke kant in jezelf. Misschien is er de pijn omdat de ander, door een innerlijk litteken of door een verlangen dat net een andere kant op gaat, niet bereikbaar is en niet kan zijn wat je nodig zou hebben. Misschien leidt het onontkoombaar uitspreken van het verlangen tot fataal verlies. Misschien komen de tijd en de dingen onvermijdelijk tussen ons in, net als we dichter bij elkaar komen. Telkens is er iets wat tot een breuk leidt, tot een kloof tussen hier en daar. En dat terwijl de drie personages tegelijk ook heel erg op elkaar gesteld zijn, en op hun manier elkaars ziel raken.
Uiteindelijk blijven ze als de spoetnik uit de titel eenzaam rond elkaar cirkelen. De afloop van het verhaal laat een aantal mogelijkheden open. Misschien komen droom en werkelijkheid wel dichter bij elkaar.
De kunst van Murakami is dat hij deze thema’s in een vorm giet die niet zwaar is, maar daarentegen een geheel eigen onweerstaanbare toon heeft. Spannend, melancholisch, humoristisch, opwindend, beeldend, mysterieus, het is het allemaal. Vanaf de eerste bladzijde word je meegezogen in de heel eigen wereld van dit boek. De auteur heeft via zijn verhalen erg veel te zeggen over de liefde, en vooral over de pijn ervan. Hij doet dat in een stijl die steeds als het ware ‘onschuldig’ is. Het is eigenlijk nauwelijks uit te leggen waarom de boeken van Murakami zo aantrekkelijk en bijna bezwerend zijn. Spoetnikliefde is een klein meesterwerk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten