De geslaagde versie van mezelf

Een interessant artikel in de krant over waarom feesboek ons ongelukkig kan maken. Het is een soort ‘sociale zekerheid’ geworden, een permanente zoektocht naar bevestiging. Mensen laten de hele tijd de meest geslaagde versie van zichzelf zien, en hopen daar dan ook zoveel mogelijk duimpjes voor te krijgen. Als je anderen ziet die de hele tijd – volgens hun berichtjes dan toch – de meest onvoorstelbare en geweldige dingen meemaken of denken, dan voel je jezelf al snel een loser, in al je gewonigheid. Waarom hebben al die anderen zo’n gelukkig leven, terwijl jij alleen maar wat aanmoddert?

Het blijkt een generatiekwestie te zijn. Het weegt zwaarder op de jongere generaties, de zogenaamde ‘digital natives’, die met internet geboren zijn. “Mijn generatie raakt zo verstrikt in een wapenwedloop van geluk in de erg enge zin: de leukste job, de hipste look, de beste partner, de mooiste baby. Die moet je hebben. We naaien elkaar op en er is geen ruimte voor middelmaat, verdriet, angst, twijfel en pijn. Dat moeten we vooral heel erg hard wegstoppen.” Dat stelt de socioloog die een boek over de kwestie schreef.

Ik behoor duidelijk niet tot de digital natives. Het verwerven van de digitale wereld was een moeizame zoektocht, die nog steeds met veel verwarring en verlorenheid gepaard gaat. En dat is helemaal niet zo erg. Laat het maar wat onwennig blijven.

Of het daaraan ligt, weet ik niet, maar ik word vooral een beetje moe van al dat overdadig geluk dat soms door sommigen wordt uitgestrooid, als het alleen maar dat is. Dat anderen de hele tijd zo’n geweldig leven hebben, dat zal wel zo zijn, ongetwijfeld. Maar eerlijk gezegd ben ik soms ook wel eens blij dat ik niet hun geweldige leven heb. Stel je voor, de hele tijd in een staat van permanente leukigheid zijn. Altijd opnieuw zin hebben om te feeeeeeeesten, ik moet er niet aan denken. Altijd onmiddellijk willen vertrekken naar de meest exotische bestemmingen, o jee, het idee alleen al… Dat alles bevestigt natuurlijk alleen maar hoezeer ik zelf een loser ben, ongetwijfeld, maar eigenlijk is dat niet zo heel erg, denk ik.

Het zal wel goed uitkomen voor het boek van de socioloog uit het artikel om het wat aan te dikken, en misschien is er toch een generatieverschil, maar ik moet bekennen dat ik ook wel veel berichten zie van het kleine geluk. Een beetje onhandig geformuleerd af en toe, een beetje dwarsig en kwetsbaar. Gewoon eigenlijk. Ook wel met veel ironie en vertedering. En ook wel over het kleine verdriet.

Maar mooi zijn wel de drie strategieën die de socioloog voorstelt om feesboek “en co” te overleven. Misschien is die ‘co’ wel gewoon het gewone leven. Een eerste is: zie jezelf niet als uniek en mateloos bijzonder. Een tweede is: streef minder na. En de derde is: durf ook saai en middelmatig te zijn. Loser als ik ben, lees ik natuurlijk altijd meteen stukjes die in hun titel beloven dat je het leven wél zult overleven, en co. En deze drie strategieën geven toch aanleiding tot een gevoel van opluchting.

De gewone morsige saaiheid van het alledaagse vervreemdende leven. De sluipende onvervuldheid en onvervulbaarheid die langzaam in je binnensijpelen. De hoekigheid waarmee je onhandig je best probeert te doen in relaties en vriendschappen. Het permanente falen in de goede dingen die je hoopt na te streven. De onaangepastheid van zowat alles aan jezelf, je lichaam, je stem, je beweeglijkheid, je talenten, en wat nog meer tegenover wie je zou willen zijn voor een ander, soms toch. Het aan jezelf ontsnappende zelf, steeds meer. De manier waarop je door je leven strompelt, nooit met een duidelijke bestemming, nooit met het duidelijke gevoel dat je ook echt vooruit gaat. Het tussendoorverdriet, niet noodzakelijk overrompelend of verlammend, maar wel aanwezig. Alle normale dingen dus. Alles wat je tegelijk machteloos kan maken, en ook kan troosten. De dingen die je leert te aanvaarden, en die je met mildheid kunt bekijken, de dingen die je op andere momenten nog helemaal niet kunt aanvaarden. Alle normale dingen dus.

Misschien moeten we op feesboek een ander soort knoppen invoeren. Een knop die niet staat voor een duimpje, maar voor stilte. Misschien ook letters die terughoudender zijn, wanneer je daar behoefte aan zou hebben. Een manier om een onhandige knuffel weer te geven waar je tegen elkaar botst met een of ander onderdeel, dat zou ook iets zijn. Misschien moeten we zoeken naar verscheurde en verstorende foto’s, die breekbaar zijn. Misschien moeten we feesboek laten zijn wat het is, een franje van het echte leven, niet meer dan dat.

En als steeds meer mensen het zouden aandurven om regelmatig ook eens de niet zo geslaagde versie van zichzelf te laten zien, misschien zien we dan meer een gelaat dan een face. Misschien kunnen we dan de wedren van al die kwetsbare ego’s een beetje meer achter ons laten. En daarover kunnen dan wel weer heel mooie verhalen verteld worden.