Paris, Texas

Er zijn van die films die in je hoofd blijven ronddolen, jarenlang. Voor mij is dat Paris, Texas van Wim Wenders. Het is een film uit 1984. Ik zag hem enkele keren vele jaren geleden, en zat tussendoor te hopen dat hij nog eens op televisie zou komen. Om te zien of de film nog paste in mijn herinnering erover. Sinds kort is de film eindelijk ook op dvd verkrijgbaar, waardoor ik niet meer hoefde te wachten.

Een beetje gespannen maakte ik me klaar om de film opnieuw te zien. Ik herinner me hoe hij toen grote emoties bij me losmaakte. Zou dat nu nog zo zijn? En zou mijn herinnering over het verhaal nog wel kloppen? Wat bleek? Sommige stukken van het verhaal had ik me anders herinnerd, maar de emoties waren er niet minder om geworden.

Voor velen zal de film een soort beeld zijn bij de muziek van Ry Cooder die ze wel kennen. Die desolate slidegitaar van Cooder versmelt met de beelden en het verhaal. En dat vanaf de beginsequentie.

Een man komt uit de woestijn gewandeld. Travis, zo heet hij, was vier jaar verdwenen. Nu lijkt hij van een andere planeet te komen. Spreken doet hij niet. Hij is op weg naar iets, maar wat het is weet je niet. Zijn broer Walt pikt hem op, en langzaam komen de woorden terug. Travis’ zoon Hunter woont bij Walt, daar achtergelaten door Travis’ ex-vrouw Jane. En langzaam begint er een soort queeste.

Op zoek naar zijn zoon, naar wat het betekent vader te zijn, naar wat hem en Jane uit elkaar dreef, en naar wat hij moet doen om iets recht te zetten wat verkeerd ging. Mensen die tekortschieten tegenover elkaar, zelfs tekortschieten in te veel liefde en hoe die zich uit. Mensen die op zoek zijn, en misschien wel nooit zullen vinden, of toch. Zoals Walt, die als vak grote reclamepanelen maakt, en die op een bepaald moment vraagt aan Travis: “Heb je hoogtevrees?” En Travis zegt: “Nee, alleen schrik om te vallen.” Of de ogen van de vrouw van Walt, als ze ziet hoe Travis en Hunter elkaar langzaam beginnen te vinden, en hoe haar dat uit evenwicht brengt.
Een van de mooiste scènes uit de film is de vertoning van het Super 8-filmpje. Mee bedoeld om het geheugen van Travis terug te voeden draait Walt een filmpje van een vakantie waar ze met zijn allen op staan. Onder die beelden is er het prachtige thema van cancion mixteca van Cooder. Het is een keerpunt in de film. Heel ontroerend. Op een bepaalde manier was het nog mooier dan ik me herinnerde.

De beelden overweldigen door enerzijds een leegte en anderzijds een verpletterende kleurenpracht. De moderne koude omgeving wordt bijna een mythisch landschap. Maar helden zijn er niet. Dromen wel. Zoals de ware betekenis van de titel van de film, die in de loop van het verhaal duidelijk wordt. Vaak moest ik denken aan de schilderijen van Edward Hopper.

Op geen enkel moment geeft de film toe aan een vorm van sentiment die je o zo gemakkelijk vindt in allerlei Amerikaanse films, integendeel. De personages zijn hoekig en gekwetst, maar tegelijk ook op een bepaalde manier licht. De dramatiek ligt in kleine bewegingen of blikken. Mensen die elkaar wel of niet aankijken, om meer te kunnen zeggen.

Mensen dreven uit elkaar door hun liefde. En het product van die liefde, de kleine jongen Hunter, blijkt hen ook weer met elkaar te verbinden. Hij lijkt bijna achteloos te bewegen tussen alle ongezegde dingen die het verhaal van deze film uitmaken.

De beroemde scènes waarin Travis en Jane elkaar weer vinden, al kunnen ze niet bij elkaar komen, blijven nog altijd even hartverscheurend. Alles gaat via een omweg, door een verhaal of door glas waardoor je niet kunt zien, door een tape, of uiteindelijk door een kind, dat nog wel kan bewegen. De lange dialoog, die ook te vinden is op de soundtrack, is verstillend mooi. Hij begint met die zinnen met de krop in de keel bij Travis.

TRAVIS: I knew these people...

JANE: What people?

TRAVIS: These two people. They were in love with each other. The girl was... very young, about seventeen or eighteen, I guess. And the guy was... quite a bit older. He was kind of raggedy and wild. And she was very beautiful, you know?

JANE: Yeah.

Een van de extra’s op de dvd is een bijkomend Super 8-filmpje, dat zich gedeeltelijk na de film afspeelt. Als je je na de film ook wat desolaat voelt, reikt het je wat warme tranen aan. Ook die beelden voegen zich toe aan de film in je hoofd, die er was en zal blijven.