Anne Enright won de Man Booker Prize 2007 met haar boek The Gathering. Het verhaal van een samenkomst van de Ierse familie Hegarty, na de dood van Liam, een van de twaalf kinderen van het gezin (waarvan er voor Liam al twee andere waren gestorven). Het verhaal wordt verteld door Veronica, die het dichtst stond bij Liam. Het is een pijnlijk mooi boek, soms rauw en heftig, dan weer teder en vol mededogen. Het is een zoektocht naar alle emoties die bewegen rond liefde en dood. Het gaat over hoe je je plek kunt zoeken als lid van een familie en als individu. Het gaat over hoe de omgeving waarin je ‘geworpen’ bent – een familie, een cultuur, een tijd – mee bepaalt wie je bent en kunt zijn. Het gaat over geheimen die onherstelbare littekens veroorzaken en zich zo moeilijk laten begrijpen. En dat alles in een stijl die soms licht, soms brutaal, beeldend, en vooral erg lijfelijk is.
Veronica Hegarty is de spil van het verhaal, dat in omtrekkende bewegingen, laverend tussen tijden en plaatsen verteld wordt. Wat zij voelt in de periode net na het overlijden van haar broer, alle emoties die dit oproept, daarover gaat het. Dat alles wordt door de verteller die kijkt door de ogen en in het hoofd van Veronica verteld. Zo krijg je in stukken en brokken, steeds vanuit een andere hoek verteld een familiesaga van dit disfunctionele gezin. Het is tegelijk ook het verhaal van Veronica die door de dood van haar broer geconfronteerd wordt met haar eigen leven, haar eigen gezin, waarin ze ook verloren gelopen lijkt.
Liam was een beetje de rommelaar van de familie, steeds wel op een of andere manier in problemen. Hij dronk veel. Op een bepaald moment vult hij zijn zakken met stenen, en stapt de zee in, om er een einde aan te maken. Het is Veronica die het lichaam in Engeland moet gaan ophalen, en daar met de nodige bureaucratische rompslomp wordt geconfronteerd. Als het lichaam uiteindelijk weer in Ierland is, kan de samenkomst van de nog levende leden van de familie plaatsvinden.
Het leven in het gezin Hegarty wordt op een niet-sentimentele manier beschreven. Al wat er komt kijken bij een gezin van die omvang komt door een aantal herinneringen terug. Soms grappig, soms hard. Veronica’s moeder lijkt ergens onderweg de controle te zijn kwijtgeraakt en is een soort schim van zichzelf geworden. Als Liam sterft is het niet goed uit te maken wat ze werkelijk voelt. Ze is duidelijk zwaar getroffen, maar of dat om Liam is, of omdat het gewoon een van haar kinderen is, is niet duidelijk
Een cruciale rol in het hele verhaal speelt de geschiedenis van Veronica’s grootmoeder Ada. Ada heeft als jonge vrouw een keuze gemaakt tussen twee mannen, en wel op basis van hun reactie op haar winst bij de paardenrennen. Ze kiest dus voor Charlie, die haar man wordt. Maar de andere, Lambert, wordt haar huisbaas en zal heel zijn leven in haar buurt blijven. De relatie tussen die drie blijft deels een mysterie. Veronica probeert keer op keer te reconstrueren hoe het was, en wat er gebeurd zou kunnen zijn tussen hen. Een specifieke gebeurtenis die plaats vond toen Liam en Veronica logeerden bij Ada op een moment dat hun moeder er even onderdoor zat door al die kinderen heeft volgens Veronica een sleutelrol gespeeld in het leven van Liam, en dreef hem uiteindelijk de dood in. Dit feit wordt al meteen aangekondigd in de eerste zin van het boek: “I would like to write down what happened in my grandmother’s house the summer I was eight or nine, but I am not sure if it really happened.”
Tussendoor leren we ook het liefdesleven van Veronica kennen. Als studente had ze een relatie met de Amerikaan Michael. Op een bepaalde manier is hij te vriendelijk voor haar, zij wil eigenlijk meer ‘bezeten’ worden, ze wil niet dat het zo los is. Ze breekt met hem, maar beseft dat hij misschien wel haar grote liefde was. Ze trouwt later met Tom, en krijgt twee kinderen. Tijdens het rouwproces voor Liam voelt Veronica in alle hevigheid hoe ze vast lijkt te zitten in de relatie met Tom. Ze ontwijkt hem, voelt een bijna fysieke weerzin voor zijn nabijheid, en doolt ’s nachts door de stad, waar ze alle emoties over zich heen kan laten komen. De verleiding om te vluchten is erg groot. Maar vlucht ze van Tom, of van zichzelf of haar eigen angst?
Alle verhalen die rond dit gezin cirkelen en die door de dood van Liam weer naar boven komen drijven, vormen het raster waarin Veronica’s emoties bewegen. Ze probeert steeds weer opnieuw te begrijpen wat er is gebeurd. Zonder sentiment, maar met soms verwarrende liefde kijkt ze naar de leden van het gezin waar ze uit komt. Telkens opnieuw poogt ze te achterhalen hoe de gebeurtenissen bij Ada mee bepaald hebben wat later zou gebeuren. Maar nooit weet ze zeker wat echt is en wat niet, en wie wat heeft meegemaakt.
Het decor van het katholieke Ierland drukt zwaar op deze personages. Seks is sterk aanwezig, als een obsessie, beladen door schuld. Het leidt tot verkillende en verscheurende contacten, die onvermijdelijk zijn, maar mensen ook verder uit elkaar drijven.
De thema’s lijken zwaar, maar het verhaal wordt daarom nog niet zwaar verteld. De woorden trekken je meteen mee. Prachtige beeldende beschrijvingen worden afgewisseld met scherpe en wrange passages waaronder je de emoties voelt trillen. Vooral de sterke lijfelijkheid valt daarbij op. Liefde en dood en het worstelen tussen die twee worden beschreven in woorden die door lichamelijkheid worden aangedreven. Het lot van de personages lijkt ergens in hun lichaam te zijn ingeschreven, en er valt nauwelijks aan te ontsnappen.
The Gathering is een aangrijpend boek, dat in zijn soms rauwe schoonheid veel vertelt over liefde en dood, en wat die teweegbrengen in gezinnen waar mensen overeind trachten te blijven.
Veronica Hegarty is de spil van het verhaal, dat in omtrekkende bewegingen, laverend tussen tijden en plaatsen verteld wordt. Wat zij voelt in de periode net na het overlijden van haar broer, alle emoties die dit oproept, daarover gaat het. Dat alles wordt door de verteller die kijkt door de ogen en in het hoofd van Veronica verteld. Zo krijg je in stukken en brokken, steeds vanuit een andere hoek verteld een familiesaga van dit disfunctionele gezin. Het is tegelijk ook het verhaal van Veronica die door de dood van haar broer geconfronteerd wordt met haar eigen leven, haar eigen gezin, waarin ze ook verloren gelopen lijkt.
Liam was een beetje de rommelaar van de familie, steeds wel op een of andere manier in problemen. Hij dronk veel. Op een bepaald moment vult hij zijn zakken met stenen, en stapt de zee in, om er een einde aan te maken. Het is Veronica die het lichaam in Engeland moet gaan ophalen, en daar met de nodige bureaucratische rompslomp wordt geconfronteerd. Als het lichaam uiteindelijk weer in Ierland is, kan de samenkomst van de nog levende leden van de familie plaatsvinden.
Het leven in het gezin Hegarty wordt op een niet-sentimentele manier beschreven. Al wat er komt kijken bij een gezin van die omvang komt door een aantal herinneringen terug. Soms grappig, soms hard. Veronica’s moeder lijkt ergens onderweg de controle te zijn kwijtgeraakt en is een soort schim van zichzelf geworden. Als Liam sterft is het niet goed uit te maken wat ze werkelijk voelt. Ze is duidelijk zwaar getroffen, maar of dat om Liam is, of omdat het gewoon een van haar kinderen is, is niet duidelijk
Een cruciale rol in het hele verhaal speelt de geschiedenis van Veronica’s grootmoeder Ada. Ada heeft als jonge vrouw een keuze gemaakt tussen twee mannen, en wel op basis van hun reactie op haar winst bij de paardenrennen. Ze kiest dus voor Charlie, die haar man wordt. Maar de andere, Lambert, wordt haar huisbaas en zal heel zijn leven in haar buurt blijven. De relatie tussen die drie blijft deels een mysterie. Veronica probeert keer op keer te reconstrueren hoe het was, en wat er gebeurd zou kunnen zijn tussen hen. Een specifieke gebeurtenis die plaats vond toen Liam en Veronica logeerden bij Ada op een moment dat hun moeder er even onderdoor zat door al die kinderen heeft volgens Veronica een sleutelrol gespeeld in het leven van Liam, en dreef hem uiteindelijk de dood in. Dit feit wordt al meteen aangekondigd in de eerste zin van het boek: “I would like to write down what happened in my grandmother’s house the summer I was eight or nine, but I am not sure if it really happened.”
Tussendoor leren we ook het liefdesleven van Veronica kennen. Als studente had ze een relatie met de Amerikaan Michael. Op een bepaalde manier is hij te vriendelijk voor haar, zij wil eigenlijk meer ‘bezeten’ worden, ze wil niet dat het zo los is. Ze breekt met hem, maar beseft dat hij misschien wel haar grote liefde was. Ze trouwt later met Tom, en krijgt twee kinderen. Tijdens het rouwproces voor Liam voelt Veronica in alle hevigheid hoe ze vast lijkt te zitten in de relatie met Tom. Ze ontwijkt hem, voelt een bijna fysieke weerzin voor zijn nabijheid, en doolt ’s nachts door de stad, waar ze alle emoties over zich heen kan laten komen. De verleiding om te vluchten is erg groot. Maar vlucht ze van Tom, of van zichzelf of haar eigen angst?
Alle verhalen die rond dit gezin cirkelen en die door de dood van Liam weer naar boven komen drijven, vormen het raster waarin Veronica’s emoties bewegen. Ze probeert steeds weer opnieuw te begrijpen wat er is gebeurd. Zonder sentiment, maar met soms verwarrende liefde kijkt ze naar de leden van het gezin waar ze uit komt. Telkens opnieuw poogt ze te achterhalen hoe de gebeurtenissen bij Ada mee bepaald hebben wat later zou gebeuren. Maar nooit weet ze zeker wat echt is en wat niet, en wie wat heeft meegemaakt.
Het decor van het katholieke Ierland drukt zwaar op deze personages. Seks is sterk aanwezig, als een obsessie, beladen door schuld. Het leidt tot verkillende en verscheurende contacten, die onvermijdelijk zijn, maar mensen ook verder uit elkaar drijven.
De thema’s lijken zwaar, maar het verhaal wordt daarom nog niet zwaar verteld. De woorden trekken je meteen mee. Prachtige beeldende beschrijvingen worden afgewisseld met scherpe en wrange passages waaronder je de emoties voelt trillen. Vooral de sterke lijfelijkheid valt daarbij op. Liefde en dood en het worstelen tussen die twee worden beschreven in woorden die door lichamelijkheid worden aangedreven. Het lot van de personages lijkt ergens in hun lichaam te zijn ingeschreven, en er valt nauwelijks aan te ontsnappen.
The Gathering is een aangrijpend boek, dat in zijn soms rauwe schoonheid veel vertelt over liefde en dood, en wat die teweegbrengen in gezinnen waar mensen overeind trachten te blijven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten